Rzecznik Praw Obywatelskich interweniował w sprawie zakazu wprowadzania psów na plaże w gminie Ustronie Morskie, uchwalonego przez tamtejsze władze. Po nieudanych próbach porozumienia z wójtem, Rzecznik zaskarżył uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Szczecinie. WSA, wyrokiem z 4 kwietnia 2024 roku, unieważnił zakaz wprowadzania psów na plaże, ale jednocześnie zaznaczył, że brak takiego zakazu nie oznacza, że właściciele psów mogą działać bez ograniczeń. W gminie wciąż obowiązują przepisy regulujące utrzymanie czystości i porządku, które nakładają na właścicieli obowiązek wyprowadzania psów na smyczy (a psów ras uznawanych za agresywne także w kagańcu) oraz sprzątania po swoich zwierzętach na terenach publicznych.

Sprawa ma długą historię. Uchwała Nr V/42/2015 Rady Gminy Ustronie Morskie z 31 marca 2015 r., regulująca korzystanie z plaż, kąpielisk strzeżonych oraz miejsc wykorzystywanych do kąpieli, wprowadziła zakaz wprowadzania psów i innych zwierząt domowych na plaże w okresie od 1 czerwca do 30 września. Wyjątkiem były psy przewodnicy oraz asystujące osobom niepełnosprawnym, pod warunkiem, że były one na smyczy. Uchwałę oparto na art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, który daje radzie gminy prawo do regulowania zasad korzystania z obiektów użyteczności publicznej.

Rzecznik Praw Obywatelskich, po otrzymaniu skarg od obywateli, zwrócił się do wójta gminy o uchylenie zakazu, argumentując, że prawo do regulowania postępowania właścicieli zwierząt domowych na terenach publicznych jest już uregulowane w art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Według RPO, oznacza to, że uchwała rady gminy nie powinna wprowadzać dodatkowych ograniczeń dotyczących wprowadzania psów na plaże, ponieważ jest to sprzeczne z prawem.

Po nieudanej próbie rozwiązania sprawy w drodze korespondencji, RPO skierował sprawę do WSA w Szczecinie. Sąd stwierdził nieważność zakazu, uznając argumenty Rzecznika. Jednak WSA podkreślił, że choć zakaz został uchylony, właściciele psów muszą nadal przestrzegać obowiązujących przepisów regulujących utrzymanie czystości i porządku w gminie Ustronie Morskie. Przepisy te wymagają, aby psy były wyprowadzane na smyczy, a w przypadku ras uznawanych za agresywne – także w kagańcu, przez osoby pełnoletnie. Właściciele są również zobowiązani do sprzątania po swoich zwierzętach w miejscach publicznych.

Podobne regulacje obowiązują w wielu innych polskich gminach, co oznacza, że zakaz wprowadzania psów na plaże nie może być wprowadzany dowolnie. Równocześnie jednak właściciele zwierząt muszą przestrzegać lokalnych przepisów, które nakładają na nich obowiązki związane z odpowiedzialnym wyprowadzaniem psów i dbaniem o czystość w miejscach publicznych.